Indonesische filmdagen zorgen voor verbintenis tijdens de Ramadan

Verbinding, Reflectie en Inspiratie. Na een aantal coronajaren is Matahari Media blij dat er weer fysieke IFF filmdagen georganiseerd konden worden, waarin deze editie verbinding en reflectie centraal hebben gestaan. Op 30 april en 1 mei 2022 zijn er 7 films in LAB111 in Amsterdam-West getoond, waarbij na de film een dialoog was met sprekers uit Amsterdam-West, acteurs en filmmakers.

Niet alleen Nederlandse acteurs, buurtbewoners en mensen vanuit de Amsterdamse moskeeën waren aanwezig, maar ook topsterren uit Indonesië, zoals actrice, film producer en sociaal-cultural activist Christine Hakim en actrice en regisseur Nova Eliza waren erbij. Zoals Christine Hakim, een van de gastsprekers tijdens het festival aangaf:

“Een lokaal filmfestival met veel dialoog, ontmoeting en uitwisseling over een zeer boeiend en belangrijk internationaal thema: inclusiviteit en tolerantie”.

We hebben film ingezet om de dialoog over en het bewustzijn van kwesties rond (culturele) diversiteit aan te moedigen en elkaar te inspireren, waarbij we ons in de eerste plaats hebben gericht op onderdrukking van bepaalde groepen, vrijheid van geloofsovertuiging en vrijheid van meningsuiting. Christine benadrukte dat juist Ramadan een mooi moment is waar deze thema’s voor verbinding met elkaar zorgt. Het zijn soms lastige thema’s, waar we gelukkig allemaal eigen ervaringen en meningen over hebben. Juist door verschillende geluiden te mogen geven en te laten horen komen mensen dichter bij elkaar, zei een acteur die meedeed aan de discussie na de filmvertoning van Bumi Manusia.

Met de fietstaxi

De korte films Becak Belanda van Daan Goppel zorgde voor een mooie aftrap van de IFF filmdagen. Daan is ‘ verliefd’ geworden op een Becak, een mooie mix tussen de Nederlandse fiets en de Indonesische cultuur. In de serie Becak Belanda rijdt Daan Goppel met zijn becak (riksja) door Belanda (Nederland) en ontvangt gasten die elk op hun eigen manier een binding hebben met Indonesië en hun persoonlijke verhaal delen.

Daan: ”Ik kocht in Indonesië een ‘becak’ (passagiersfiets/riksja) en rijd er nu mee door Nederland (Belanda) om aan de hand van van gesprekken met gasten het Indonesische in Nederland te verkennen”.

De groene Moslim

Een van de korte films was bijvoorbeeld met Rudy van der Aar. Vanaf de Indonesische Al-Hikmah moskee in Den Haag fietsen ze samen naar de woning van de Indonesische ambassadeur in Wassenaar, waar het Suikerfeest groots wordt gevierd. Rudy vertelt over zijn Nederlands-Indonesische afkomst en hoe hij als moslim in zijn geloof de inspiratie vindt voor een groene en duurzame levenswijze.

Na afloop was er een gesprek met de groene Moslim Rudy. Inspirerend gesprek, vooral omdat Rudy onderwerpen rondom duurzaamheid aankaart, van minder vlees eten tot water in plastic flesjes mijden en de manier hoe gewassen worden verbouwd in o.a. Indonesië. Hij reflecteert tijdens het vasten in de Ramadan op zijn eigen manier van leven en hoopt andere te inspireren met vaak kleine oplossingen die bij jezelf beginnen.

Hierna volgde de film “Nadat Multatuli vertrok”. Veel mensen kennen het boek Max Havelaar dat in 1860 werd geschreven door de beroemde Nederlandse schrijver Multatuli.  Max Havelaar is een verhaal over machtsmisbruik en de uitbuiting van het arme volk door de Nederlandse koloniale overheid in samenwerking met de feodale heersers in het voormalige Nederlands-Indië. De meeste onderzoekers richtten zich op het persoonlijk leven van Multatuli. Maar niemand schijnt zich te hebben afgevraagd wat er met het onderdrukte volk van Lebak is gebeurd, waar Multatuli voor opstond. In de documentaire, geregisseerd door Yogi D. Sumule gaat Arjan in Lebak opzoek naar wat er wel of niet is veranderd Nadat Multatuli vertrok. Arjan Onderdenwijngaard spreekt met verschillende lokale mensen hoe het hen is vergaan sinds hij ze 32 jaar geleden filmde.

Muzikaal experiment met straatverkopers

Van dezelfde maker is vervolgens de korte film Opera Jalanan te zien, een grappige compilatie van verschillene geluiden van straatverkopers. De unieke geluiden van de baso, de bubur ayam, de ketoprak verkopers zijn allemaal verschillend. Arjan Onderdenwijngaard, een Nederlander die radiodocumentaires maakt en boeken schrijft woont in Indonesie en heeft sinds het begin van de jaren ’80 de unieke geluiden van de handelsreiziger opgevangen. Die geluiden wilde hij delen in een film ‘opera Jalanan’. In zijn eerste regiedebuut gebaseerd op de geluiden, zowel ritmisch als vocaal van 35 Indonesische straatverkopers componeert hij een eerbetoon aan hen en is het een ware herkenning om heimwee te krijgen naar de heerlijke gerechten die er verkocht worden.

In de middag is de bijzondere documentaire UnDoc te zien. Het verhaal van een migrant in Amsterdam die haar persoonlijke ervaring deelt hoe ze de dupe was van mensensmokkel naar Nederland. Ze gaat opzoek naar mede-immigranten, en wat blijkt, er zijn nog duizenden andere in Nederland onder de radar die ditzelfde meemaken – zij zijn de UNDOC Ze is er zelf bij om over na te praten.

Gastsprekers Christine Hakim, Mizar en Floris Bosma

Het hoofdprogramma en tevens de Nederlandse première van de film Merindu Cahaya de Amstel (Het verlangen naar het licht op de Amstel), die nog steeds in de Indonesische bioscopen draait was een volle zaal. De film, waar inmiddels bijna 500.000 bezoekers opaf zijn gekomen in de Indonesische bioscopen, is geheel gefilmd in Nederland, net voor de eerste lockdown. Het verhaal gaat over het leven van Marien Veenhoven – een Nederlands meisje – die besluit te bekeren tot de Islam. Haar vrienden en familie zijn het hier niet mee eens. De film neemt je mee in haar worsteling een goede balans te vinden tussen geloofsovertuiging, vrienden, familie en liefde. In het gesprek na de film herkende de heer Mizar de complexiteit binnen de film, en vertelde Christine Hakim over tolerantie van de vele geloven in Indonesië. Floris Bosma was als acteur betrokken in de film sloot de dialoog af door op te roepen dat iedereen de ander in zijn waarde zou moeten laten en een beetje lief zijn voor elkaar helpt ook al. Afsluitend is er tijdens het Iftar-programma een snack en wat drinken geschonken om te kunnen netwerken en na te praten.

Films over het koloniale verleden

Na een geslaagde eerste dag, waren de tweede dag de films Wage en Bumi Manusia getoond. Vanuit de laatste film waar een perspectief vanuit het koloniale verleden is uitgelicht kwam een mooi interactief gesprek over inclusie en diversiteit met acteurs uit de film, geleid door Tiurlan Tobing.